Burgerschap is een essentieel onderdeel van het onderwijs in Nederland en sinds kort is het ook een verplicht onderdeel op middelbare scholen. Op 23 september is de Spinoza-werkgroep Burgerschap bij elkaar gekomen onder leiding van Marlijn Passchier-Storm en Josine Pennings op het strand van Kijkduin. Deze bijeenkomst was het vertrekpunt om Burgerschap verder uit te rollen op alle scholen. Diverse deelnemers van de scholen waren aanwezig en in groepjes zijn ze aan de slag gegaan met allerlei opdrachten. Bijvoorbeeld over de noodzaak van verbinding op verschillende niveaus, de rol van sociale (on)gelijkheid en het creëren van een veilige schoolomgeving.
Waarom is Burgerschap verplicht?
Burgerschapsonderwijs is verplicht gesteld omdat het de ontwikkeling van sociale vaardigheden en verantwoordelijkheidsbesef bij leerlingen bevordert. In een steeds diverser wordende samenleving is het belangrijk dat leerlingen leren om te luisteren, communiceren en kritisch te denken. Het onderwijs in burgerschap helpt hen om actief deel te nemen aan de maatschappij en om de onderlinge verbinding te versterken.
Reacties van deelnemers tijdens de bijeenkomst
Tijdens de bijeenkomsten van de werkgroep benadrukten deelnemers dat samenwerking cruciaal is voor een prettige leeromgeving. "Samen maak je het prettiger voor iedereen", zei een deelnemer, wat onderstreept hoe belangrijk het is om inclusiviteit en samenwerking te bevorderen.
Daarnaast werd het belang van het koppelen van diverse (school-)niveaus besproken. Leerlingen op het Novum kijken anders tegen zaken aan dan leerlingen op het ISK. Dit verschil in perspectief is waardevol en kan bijdragen aan een breder begrip van sociale ongelijkheid en diversiteit.
Sociale ongelijkheid en veilige leeromgeving
Een belangrijk aandachtspunt is de sociale ongelijkheid die binnen en buiten scholen bestaat. Het is essentieel dat scholen veilige plekken zijn waar iedereen zich welkom voelt. Dit kan alleen worden bereikt door het creëren van draagvlak binnen de hele school. Het is cruciaal dat niet alleen docenten, maar ook leerlingen en ouders betrokken zijn bij burgerschapsonderwijs.
Verbinding op alle niveaus
Burgerschap moet niet alleen binnen de lessen zichtbaar zijn, maar ook daarbuiten. De school fungeert als een minisamenleving waarin leerlingen leren omgaan met verschillende meningen en achtergronden. Het bewustmaken van eigen vooroordelen is hierbij een belangrijke stap. Studiedagen en workshops kunnen helpen om dit onderwerp binnen de scholen te verankeren.
Visie op burgerschap
Vanaf dit schooljaar is elke school verplicht om een visie op burgerschap te hebben. Deze visie moet helder maken hoe de school burgerschap bevordert, zowel in de klas als daarbuiten. Het belang van burgerschap moet niet alleen worden besproken in de lessen, maar ook in de dagelijkse interacties tussen leerlingen en docenten.
Burgerschap onmisbaar
Burgerschap is een onmisbaar onderdeel van het onderwijs dat leerlingen helpt om zich te ontwikkelen tot verantwoordelijke en betrokken burgers. Door samen te werken en verbinding te maken op verschillende niveaus kunnen scholen een inclusieve en veilige omgeving creëren. Het is van groot belang dat alle betrokkenen meedoen en dat de visie op burgerschap helder en zichtbaar is binnen de school. Op deze manier kunnen we een positieve impact maken op de maatschappij en bijdragen aan een rechtvaardige en samenhangende samenleving.
En nu?
De werkgroep gaat aan de slag op de scholen op basis van de PDCA-cirkel: dus er zullen plannen worden opgesteld per school, dan zal er uitvoering aan gegeven worden, er komt een controle of de plannen volledig zijn (en volgens wettelijk kader) en daarna zal het plan zo nodig aangepast worden. Zo komt iedere school tot een helder burgerschapsplan.