Spinoza on the move! - Baruchje 30 januari 2023

De kerstvakantie was welverdiend, maar ligt voor ons gevoel alweer ver achter ons. De scholen zijn weer bezig om de volgende generatie brugklassers binnen te halen. En wij hopen dat we ook de benodigde leraren voor die nieuwe lichting kunnen vinden. Nieuwe leraren vinden en zittende collega's behouden, daar gaat het om. Mede om die reden hebben de besturen in de regio besloten om de reiskosten boven 25 km over een langere periode te vergoeden en niet alleen voor het eerste jaar van benoeming. Daarnaast hebben we de HOA met een mooi aanbod aan opleidingen. Ook hebben jullie de ideeënbussen inmiddels gezien, waarin ideeën voor een nog beter HR-beleid gedeponeerd kunnen worden.

Eén van de ambities uit Spinoza on the move is om kennis te delen. Het is door de lockdowns al enkele jaren geleden dat we een Spinozabrede studiedag hebben kunnen organiseren. De laatste was in 2019 op François Vatel vmbo. Op 9 maart wordt de volgende studiedag georganiseerd op het 's Gravendreef College Leidschenveen. Nu dus ook voor de Delftse scholen. Wat die Delftse scholen betreft: het voelt in het SDO al heel vertrouwd om de Grotius-directeuren erbij te hebben. Dat geldt ook voor de inbreng in de GMR. Ik hoop dat ook bij de studiedag het zal lijken of het nooit anders is geweest. Ik kijk er naar uit om jullie allen daar te treffen.

Door de fusie met de Delftse scholen biedt Spinoza nu ook Praktijkonderwijs en ISK (Internationale schakelklas) en hebben we te maken met de gemeente Delft als het gaat om de planning van nieuwbouw. We zijn wel wat gewend, maar toch weet deze gemeente ons te verbazen. Doordat de gemeente toestemming heeft gegeven om het zwembad naast de ISK te slopen, hebben de collega's en leerlingen daar te maken gekregen met geluidsoverlast. Een deel van de lessen wordt nu in een hotel verzorgd.

Gelukkig kom ik nog steeds gemotiveerde mensen tegen, die het beste vóór hebben met onze jeugd. Uitdagingen zullen er altijd blijven en dat is maar goed ook, want een van de andere ambities is dat we willen innoveren. Laten we de uitdaging oppakken om onze leerlingen toe te leiden naar een diploma en naar een verantwoorde bijdrage aan de samenleving.

Met hartelijke groet,

Peter Lamers

Even voorstellen: Laura Roek en Harm Lelieveld

Zij start op 1 maart als directeur van het Veurs Voorburg, hij op 8 mei als rector van het Grotius College. Maak kennis met Laura Roek en Harm Lelieveld. Voor beiden is de nieuwe baan ook een soort thuiskomen: Harm heeft lange tijd op Gymnasium Novum gewerkt, Laura woont in Voorburg en fietste al regelmatig langs het Veurs. In deze editie van het Baruchje stellen ze zich aan je voor.  

Laura: “Volgens mij kom ik in een heel warm team terecht” 

“Mijn naam is Laura Roek, ik ben 39 jaar, getrouwd en moeder van twee dochters (3 en bijna 1). In mijn vrije tijd ga ik graag naar het theater, een museum of kijk ik naar een mooie film. Ook lees ik graag: ik ben net begonnen in ‘Toen de wereld brak’ van John Boyne. Verder breng ik graag tijd door met familie en vrienden en houd ik ook van koken.” 

“Op dit moment werk ik als teamleider bovenbouw op het Hoofdvaart College in Hoofddorp. Dat ik nu naar het Veurs kom, is eigenlijk door een samenloop van omstandigheden. Na het afronden van mijn opleidingstraject wilde ik graag de eindverantwoordelijkheid binnen een school dragen. Toevallig zag ik toen de vacature voorbijkomen. Precies de kans die ik zocht, op fietsafstand van mijn huis. Met twee dochters van wie de jongste nog geen jaar is, moest ik er wel even over nadenken. Met volle overtuiging heb ik besloten om ervoor te gaan.” 

“Bij de nieuwjaarsborrel voelde ik me direct heel welkom. Volgens mij kom ik in een heel warm team terecht. Ook het prachtige nieuwe gebouw voelde gelijk heel goed. Ik woon vlakbij en heb het als het ware gebouwd zien worden, dat is wel bijzonder. Ik kan niet wachten om straks aan de slag te gaan, om een bijdrage te leveren aan een nóg mooiere en nóg interessantere school. En vooral om er te zijn voor collega’s en leerlingen.” 

Harm: “Het contact met mensen is waar ik blij van word”

“Op 6 december werd ik door Peter Lamers voorgesteld op het Grotius College. Daar werd ik hartelijk onthaald in de personeelskamer. Nadat ik me kort voorstelde, volgde een aantal vragen en kreeg ik een uitgebreide rondleiding.” 
 
“Ik ben Harm Lelieveld, 44 jaar oud en woon met mijn vriend Johan in Rotterdam. Na mijn studie biologie aan de Universiteit Leiden heb ik bewust voor het onderwijs gekozen. Het contact met mensen is wat mij boeit; zowel in een klas als met een grotere groep enthousiaste professionals.” 
 
“In 2001 liep ik stage op het Dalton College en startte ik als docent biologie op het Huygenslyceum. Vanaf de oprichting werkte ik op Gymnasium Novum als docent en later als afdelingsleider. Momenteel werk ik als interim conrector op het Johan de Witt-gymnasium in Dordrecht waar ik een verandertraject begeleid.” 
 

“Na de meivakantie start ik op het Grotius. Ik kijk daar enorm naar uit. Heel leuk om terug te komen bij Spinoza!” 

Leergang Beleidsrijk begroten: "Het gaat veel verder dan alleen financiën"

Collega’s van het buro én van vijf scholen binnen Scholengroep Spinoza doen mee aan de Leergang Beleidsrijk begroten van de VO Raad. Eén van hen is Léon van Es, manager financiën en beheer. Hij vertelt over zijn ervaringen tijdens deze leergang en het nut ervan.

Beleidsrijk begroten, wat is dat precies? 

“Beleidsrijk begroten is een thema dat de afgelopen jaren veel aandacht heeft gekregen in het onderwijs, vooral omdat het ministerie van OCW hierop inzet. Een beleidsrijke begroting koppelt uitgaven aan doelen en resultaten. Je kijkt dus verder dan: hier is een pot geld en die verdelen we over onze scholen. Je denkt na over de ambities die je hebt en wat er nodig is om die waar te maken. 

“Het mooie is dat we daar binnen Spinoza al mee bezig waren. Met Spinoza on the move hebben de schoolleiders Spinozabreed nagedacht over de missie, visie en ambities. Deze leergang sluit daar geweldig op aan.” 

Wat zijn tot nu toe jouw ervaringen met deze leergang? 

“Wat mij direct opviel was dat deze leergang veel breder gaat dan alleen maar financiën. Het is een samenspel tussen de driehoek bestuurder, schooldirecteuren, financiële mensen. Je denkt met elkaar na over de onderwijsorganisatie en dat gaat veel verder dan alleen keiharde cijfers en resultaten. Ook de softere kant krijgt aandacht, dat verraste mij in positieve zin.” 

“Hoe vol ieders agenda ook is, ik merk dat iedereen de tijd heeft genomen om zich voor te bereiden. Je zit in een andere setting bij elkaar dan gebruikelijk en dat is ook gewoon fijn. Ik vind het leuk om te zien dat je niet alleen tijdens het inhoudelijke deel van elkaar leert. Juist ook in de informele sfeer profiteer je van elkaar: een gesprek tijdens de pauze of na afloop even kort sparren.” 

Heb je ook in je dagelijkse werk profijt van deze leergang?

“Zeker. Elke keer krijgen we een opdracht, waarin we steeds de ambities van Spinoza gebruiken. Zo maken we direct de vertaling naar de praktijk. Sowieso merk ik dat het financieel bewustzijn de afgelopen tijd is verbeterd. Dat is niet alleen toe te schrijven aan deze leergang natuurlijk, maar het is wel een goede ontwikkeling. Alleen al het feit dat het initiatief om deel te nemen van een rector kwam, namelijk Ajolt Elsakkers, geeft aan dat het thema breder leeft dan alleen binnen financiën.” 

“Verder is de leergang ingestoken op samenwerking en wederzijds begrip. Dat zie ik ook terug. Elkaar op de hoogte houden, samen nadenken over de financiële vertaalslag van beleid. We leren van elkaar en sparren veel. Dat werkt twee kanten op: directie en bestuur zijn directer betrokken bij de financiële praktijk, vanuit de financiële kant krijgen we beter zich op het grotere plaatje.” 

Hoe ziet het vervolg er nu uit? 

We hebben in totaal vijf sessies, waarvan we er nu vier hebben gehad. Wat mooi uitkomt: na de laatste sessie gaan we vanuit Spinoza weer starten met de nieuwe begroting. De timing is dus, wederom, perfect.” 
 
“Al met al ben ik blij dat deze mogelijkheid voorbij kwam. Je investeert vijf volle dagen aan de leergang, wat best een behoorlijke hap uit je agenda neemt. Maar dat is het wat mij betreft helemaal waard.” 

Grip op je gedachten dankzij de PMA-methodiek: “Wat je opgeruimd hebt, blijft weg”

Je loopt door het park op een zonnige dag, ziet het water in de vijver en hoort een hond blaffen. Ineens krijg je een vreselijk gevoel, zonder dat je weet waarom. Dan kan het zomaar zijn dat je brein last heeft van een ‘bad cluster’: een verkeerd opgeslagen herinnering. Femke Bulder kan je helpen om je brein weer op de juiste manier te ordenen. Via de Haagse Onderwijsacademie kun je haar PMA-sessies volgen.

Triggers opsporen

“Wanneer je een traumatische ervaring opdoet, schiet je brein in een soort noodtoestand: code rood, ” legt Femke uit. “Alles wat je op dat moment ziet, hoort, ruikt, proeft of voelt, wordt gekoppeld aan die nare ervaring. Ook de onschuldige details. Ben je dus als kind op een zonnige dag in het park gebeten door een hond langs de waterkant, dan kan dat jaren later ineens terugkomen. Je hoort een hond blaffen en krijgt weer dat gevoel van die dag in je lijf. Ook al ben je je helemaal niet meer bewust van die beet van 25 jaar geleden.”

PMA staat voor Progressive Mental Alignment. De kunst van de PMA-methodiek is om met gerichte vragen de triggers te achterhalen die voor dat nare gevoel zorgen. Femke: “We starten bij de ervaring in het heden en gaan van daaruit op zoek naar de onderliggende oorzaak. Op het moment dat je die weet te vinden, gaat de lading er ook vanaf. Je brein kan de die situaties dan loskoppelen. Zo ruim je de boel op.”

Geen zweverig gedoe

Een opgeruimd gevoel, dat hield ook Kitty Gijzenij over aan haar gesprekken met Femke. Kitty is adminstratief medewerker op het Francóis Vatel vmbo. “Ik had erg veel last van die hartkloppingen, die kwamen en gingen zodra ik boodschappen deed in een willekeurige winkel. Door de sessies met Femke kwam ik erachter dat dit door een nare ervaring in het verleden kwam.”
Samen gingen Kitty en Femke aan de slag met deze herinnering. “Door dit nare moment opnieuw te beleven kon ik alle ervaringen op een rijtje zetten. Zo is de lading naar het heden toe eraf gehaald. Een hele verhelderende ervaring en niets zweverigs of zo.” Kitty is erg blij dat ze de sessies heeft gevolgd: “Ik gun het iedereen en het is erg fijn dat deze gelegenheid door onze scholengroep gegeven wordt.”

Bruikbaar in je werk

Corina Nagtegaal, docent op PrO Grotius, besloot samen met haar collega Samira Ouddouche om zich voor de sessies in te schrijven. “Ik had nooit verwacht dat een situatie op een schoolplein uit mijn jeugd mijn reacties van vandaag op een situatie zou beïnvloeden. Ook Samira was onder de indruk van de uitkomsten van haar gesprek. Het gaf ons ruimte om op een andere manier naar een situatie te kijken en ander gedrag in te zetten. Dat was direct een klein persoonlijk succes voor ons beiden.”
Bovendien zagen Corina en Samira dat ze de manier van vragen stellen ook kunnen toepassen in hun dagelijkse werk. Corina: “We realiseerden ons dat we met deze vraagtechniek ook beter het onderliggende gedrag van leerlingen in kaart zou kunnen brengen. En hen zou kunnen ondersteunen in het aanleren van nieuw gedrag.” Op die manier profiteren indirect ook leerlingen van de PMA-methodiek.

Afrekenen met energievreters

Soms is er bij de deelnemers een concrete aanleiding voor het volgen van de PMA-sessies, zoals bij Kitty. Daarnaast zijn er mensen met vagere of algemene klachten, zoals energiegebrek of een gevoel van stress. Femke: “Mensen komen binnen en zeggen: het gaat eigenlijk best wel goed. En toch is er dan vaak sprake van bijvoorbeeld stress of een tekort aan energie. Na een aantal sessies hoor ik dan: goh, nooit geweten dat dat er allemaal onder zit. Ze zijn ineens veel minder tijd en energie kwijt aan het wegduwen van negatieve emoties.”

Vaak kun je de echte problemen al vóór zijn. Waar het om gaat is dat je je bewust bent van de werking van je brein, vertelt Femke. “We hebben allemaal wel energievreters, zonder wat we dat per se merken. Door daarmee aan de slag te gaan, voorkom je dat je er later op leegloopt.”

Zelf interesse in PMA-coaching?

Geef je dan op via de Haagse Opleidingsacademie!

Spinoza zet in op vitaliteit: “We willen bewegen laagdrempelig en aantrekkelijk maken”

Als docent LO op het Veurs Voorburg komt Marius van Zaanen zelf wel aan zijn beweging. In zijn rol als ‘aanvoerder’ stimuleert hij collega’s en leerlingen om ook vitaal bezig te zijn. Voor iedere Spinozaschool zoeken we minstens één zo’n aanvoerder, die als aanjager van een gezonde levensstijl optreedt. Bijvoorbeeld door mensen te helpen met de app ASR Vitality, waarin je punten kunt scoren door gezonde keuzes te maken. 

Punten verdienen in de app

Alleen al een stukje wandelen levert je direct punten op in de ASR Vitality-app. Met die punten kun je uiteindelijk cadeaus uitkiezen. “Je koppelt de ASR Vitality-app aan een app die je beweging bijhoudt,” legt Marius uit. “Vrijwel iedere smartphone heeft standaard zo’n app, denk aan Google Fit of Apple Gezondheid. Vind je dat koppelen lastig, dan kan een aanvoerder je daarbij helpen.” 

Is het koppelen eenmaal gelukt, dan is meedoen heel laagdrempelig. Even de app aanzetten en dan lekker sporten. “En het mooie is dat het je niets kost,” legt Marius uit. “De kosten om mee te doen zijn voor je werkgever, dus je kunt er eigenlijk alleen maar iets aan verdienen.” Zo brengt iedere stap je dus dichter bij een beloning. 
Zorgen over pricacy zijn niet nodig, vertelt Marius. “Je gegevens worden anoniem verwerkt in de app. Als Scholengroep Spinoza krijgen we alleen te zien hoeveel mensen er meedoen, maar niet wie dit zijn of wat zij allemaal doen in de app.”

Vitaliteit als speerpunt

Natuurlijk is het vitaliteitsprogramma er niet alleen maar voor de punten en de lol. Marius: “Door mensen te belonen voor voldoende beweging, hopen we het verzuim door gezondheidsklachten te kunnen verkleinen. ASR Vitality is een van de secundaire arbeidsvoorwaarden waarmee we inzetten op gezondheid. Daarnaast hebben we bijvoorbeeld een fietsenplan en bedrijfsfitness. En medewerkers krijgen een vitaliteitsbudget van 200 euro per jaar, waarmee ze bijvoorbeeld cursussen mindfulness of ademhalingstechniek kunnen volgen.”

Gelijk na school sporten

Het nieuwe gebouw van Veurs Voorburg heeft een prachtig beweeglokaal met fitnessapparatuur, waar Marius wekelijks met een groep collega’s sport. “We zijn daar dit jaar mee begonnen. Soms zijn we met z’n tweeën, soms met zes of meer. Steeds meer mensen sluiten zich aan, dat is leuk. Het gaat echt om het plezier van bewegen, niet om presteren.”

Op dit moment is de aandacht voor vitaliteit nog met name gericht op collega’s. Marius ziet op termijn ook wel een vertaling naar leerlingen voor zich. “We zien bij leerlingen, deels door corona, de fysieke gesteldheid achteruit gaan. Daarom kijken we naar de mogelijkheden om ook hen meer in beweging te krijgen. Maar eerst is het zaak dat we op iedere school voldoende aanvoerders hebben.”

Wil je zelf aanvoerder worden? 

Stuur dan een mail naar Elma Wattel: wtt@scholengroepspinoza.nl.

Meer weten over de ASR Vitality?

Lees meer over ASR Vitality bij Spinoza

“Stress is zoiets als koorts: niets om je voor te schamen”

Psycholoog Elze Versteeve doet met haar collega’s van GRIP onderzoek naar de tevredenheid en de duurzame inzetbaarheid van medewerkers bij Scholengroep Spinoza. Ook gaat ze in gesprek met collega’s die klachten ervaren, bijvoorbeeld als het gaat om werkdruk of overbelasting. “We doen vaak heel ingewikkeld over stressklachten, maar het is in feite te vergelijken met koorts. Het is een signaal van je lichaam waar je op moet reageren.”

Op dit moment worden de resultaten van het onderzoek nog verwerkt, maar in grote lijnen kan Elze er wel iets over zeggen. “Gemiddeld heeft 18% van de Nederlanders stressklachten die boven het aanvaardbare, gezonde niveau liggen. Geen enkele school binnen Spinoza zit boven die 18%, een aantal zit eronder.” Op zichzelf dus geen scores om je direct zorgen over te maken. Maar iedere collega die we kunnen helpen om minder stress te ervaren, is er één.

Typisch het onderwijs

In het onderwijs vallen wel wat dingen op ten opzichte van andere sectoren, vertelt Elze. “In het onderwijs in het algemeen zie je dat de ervaring van werkdruk hoog ligt, terwijl die niet zozeer is aan te tonen in het aantal gewerkte uren of in andere meetbare zaken. Vermoedelijk heeft dit te maken met de emotionele belasting die het werken op een school met zich meebrengt: de zorg voor leerlingen, het continu ‘aan staan’. In bijvoorbeeld de zorg en de jeugdhulp zie je hetzelfde patroon.” 

Ook ervaren docenten weinig controle over het plannen van hun tijd, ziet Elze. “Roosters worden door anderen gemaakt, leerlingen zoeken ook in privétijd contact en uren die overdag aan het gezin worden besteed, worden soms in de avonden goed gemaakt. Dat geeft een enorme ervaring van druk en altijd aan moeten staan."

Waarin het onderwijs ook bijzonder is: meer dan gemiddeld wordt ‘effectief samenwerken binnen het team’ negatief beoordeeld. Elze: “Docenten zijn over het algemeen autonoom in hun eigen klaslokaal. Ze doen de dingen graag op hun eigen manier en dat kan ten koste gaan van goede samenwerking met collega’s. Er heerst in het onderwijs ook lang niet altijd de cultuur dat je elkaar aanspreekt of dat je leert van de feedback van collega’s. Daarin zie ik in het onderwijs meer schroom dan bij andere sectoren.” Het gaat hier nogmaals om een algemeen beeld van het onderwijs, dus niet specifiek over Scholengroep Spinoza.

Gesprekken met medewerkers

Wanneer je als medewerker in het onderzoek aangeeft dat je duurzame inzetbaarheid niet optimaal is, krijgen de coaches van GRIP een seintje. Elze of een collega neemt dan contact met je op om te vragen of je in gesprek wilt. “Dat is altijd vrijwillig en vrijblijvend,” verduidelijkt Elze. “We gaan alleen een coachingsgesprek voeren als je daar zelf voor kiest.” Het gesprek is vertrouwelijk en anoniem. Niemand binnen Spinoza krijgt te horen dat jij het gesprek gevoerd hebt.  Ga je het traject in, dan geef je dat wel aan bij je leidinggevende. Die krijgt geen inzicht in de redenen en de inhoud van de gesprekken. “De coaches hebben geheimhoudingsplicht. Het enige doel van de gesprekken is: jou helpen je werkdruk beter beheersbaar te maken.”

Tot nu toe is de respons op de uitnodigingen van de coaches iets lager dan gemiddeld, ziet Elze. “Dat kan ermee te maken hebben dat de e-mails naar de privéadressen van medewerkers worden gestuurd. Heb je dus het idee dat je ten onrechte geen uitnodiging hebt gekregen, kijk dan even in je privémail. Ook in de map ‘ongewenste e-mail’.”

De gesprekken zelf gaan vooral over je ‘energiemeter’ en de eventuele stressklachten die je ervaart. “Wat kost je energie en waar krijg je energie van? Wat levert jou een gevoel van stress op?” Elze probeert stress ook uit het verdomhoekje te halen. Stress is iets heel normaals, wat we ook nodig hebben om te presteren. “Je lichaam kan best goed tegen stress, zolang er maar voldoende hersteltijd tegenover staat. Het is dus belangrijk dat je tijd neemt om te ontspannen. Of dat nou is door een potje tennis of op de bank met een mooie film.” 

Wil je zelf in gesprek met een coach van GRIP?

Neem contact op via coaching@gripwerkt.nl